Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να συμβουλεύσει τους γονείς που πιθανόν αντιμετωπίζουν προβλήματα πειθαρχίας των παιδιών τους προτείνοντας πρακτικές μεθόδους και βοηθώντας τους να μην είναι ούτε πολύ ανεκτικοί ούτε πολύ περιοριστικοί και αυστηροί.
Η οριοθέτηση της συμπεριφοράς είναι αυτό που βοηθά το παιδί να κατανοήσει τους κανόνες και τις προσδοκίες των γονέων του. Τα όρια που τίθενται στη συμπεριφορά καθορίζουν επίσης την ισορροπία της δύναμης και της εξουσίας στις οικογενειακές σχέσεις και συνιστούν ένα ουσιώδες στοιχείο στην ανατροφή των παιδιών.
Πολλές μελέτες αναφέρουν ότι όταν οι γονείς θέτουν σταθερά όρια, τα παιδιά μεγαλώνουν έχοντας μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, σε αντίθεση με τα παιδιά στα οποία επιτρέπεται να συμπεριφέρονται όπως τους αρέσει. Τα παιδιά με καλή προσαρμογή έχουν τρυφερούς, περιποιητικούς και υποστηρικτικούς γονείς, οι οποίοι ασκούν έλεγχο με λογικό τρόπο και έχουν υψηλές προσδοκίες. Ο σταθερός έλεγχος που δεν περιορίζει τις ευκαιρίες για πειραματισμό και επιτρέπει την αυθόρμητη έκφραση σχετίζεται με την ανεξαρτησία του παιδιού.
Αμέσως μετά την αγάπη, το σπουδαιότερο δώρο του γονιού προς το παιδί είναι η αίσθηση της πειθαρχίας. Οι περισσότεροι γονείς παραδέχονται ότι είναι πολύ σημαντικό να θέτουν όρια, εντούτοις ένα από τα δυσκολότερα εγχειρήματά τους είναι να βάλουν σε πράξη αυτήν την παραδοχή και μάλιστα με τρόπο σταθερό και αποτελεσματικό. Όταν και οι δυο γονείς δουλεύουν όλη μέρα και λείπουν από το σπίτι, απεχθάνονται να εφαρμόζουν κανόνες πειθαρχίας τις λιγοστές ώρες που βρίσκονται με τα παιδιά τους. Όμως τότε είναι που πολλές φορές τα παιδιά θα δοκιμάσουν την προκλητική τους συμπεριφορά.
Πειθαρχία σημαίνει διδασκαλία, όχι τιμωρία. Χωρίς πειθαρχία, τα παιδιά, ήδη από το δεύτερο έτος, συμπεριφέρονται σαν να είναι κακομαθημένα. Η σταθερή πειθαρχία που αφορά σημαντικά ζητήματα δεν αποτελεί απειλή για την προσωπικότητα του παιδιού. Ίσα-ίσα, είναι μέρος της πορείας του προς την αυτογνωσία. Οι γονείς θα πρέπει να διδάξουν όρια στα παιδιά, χωρίς να επιδεινώνουν την κατάσταση.
Για παράδειγμα, μερικά παιδιά ηλικίας 3 ως 6 ετών σε κάποιο ξέσπασμά τους πετούν ή σπάζουν αντικείμενα. Στο τέλος της ημέρας ή κάποια άλλη στιγμή που είναι πολύ κουρασμένο, το παιδί χάνει τον έλεγχό του. Κατ’αρχήν, δώστε του να καταλάβει ότι αυτό δεν πρέπει να το κάνει-ότι δε θα το αφήσετε να το κάνει όσο περνάει από το χέρι σας. Αγκαλιάστε το και καθήστε κοντά του ώσπου να είναι σε θέση να σας ακούσει. Τότε κουβεντιάστε το λόγο που πιστεύετε ότι θέλησε να το κάνει και δείξτε του ότι ξέρετε καλά πόσο άσχημα αισθάνεται για αυτή την καταστροφική και ανεξέλεγκτη συμπεριφορά του. Διαβεβαιώστε το ότι θα προσπαθήσετε να το βοηθήσετε προτού του ξανασυμβεί. Ρωτήστε το τι νομίζει ότι θα μπορούσε να το σταματήσει. Αν αυτό που προτείνει φέρνει αποτέλεσμα, επαινέστε το ζωηρά. Αυτό βοηθά ιδιαίτερα στην ανάκτηση του αυτοελέγχου.
Παρακάτω δίνονται ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την πειθαρχία:
* Προσαρμόστε την πειθαρχία στο στάδιο ανάπτυξης του παιδιού. Αν πρόκειται για βρέφος ή νήπιο που μόλις άρχισε να στέκεται στα πόδια του, προσπαθήστε κατ’αρχήν να στρέψετε την προσοχή του σε μια άλλη δραστηριότητα. Αν αυτό δεν φέρει αποτέλεσμα –δυστυχώς δε φέρνει πάντα- ίσως χρειαστεί να το απομακρύνεται μόνοι σας. Για ένα παιδί πάνω από δύο ετών, η πειθαρχία πρέπει πάντα να περιλαμβάνει μια εξήγηση για τους λόγους που το οδήγησαν να ‘παρασυρθεί’ και να ενεργήσει κατ’αυτόν τον τρόπο. Δοκιμάστε να σκεφτείτε τι ώθησε το παιδί σε αυτή την συμπεριφορά και δώστε του την ευκαιρία να το καταλάβει μόνο του.
* Η πειθαρχία πρέπει να ταιριάζει στο παιδί σας. Χρησιμοποιήστε όλα όσα ξέρετε γύρω από το χαρακτήρα και τις ευαισθησίες του παιδιού σας. Ένα ευαίσθητο παιδί μπορεί να συντριβεί με κάποιο είδος τιμωρίας, η οποία μπορεί, αντίθετα, να είναι ιδανική για ένα ζωηρό, υπερκινητικό παιδί.
* Όταν το παιδί σας είναι μαζί με άλλα παιδιά, προσπαθήστε να μην ανακατεύεστε. Όταν επεμβαίνετε σε μια κατάσταση, τη μετατρέπετε από μια απλή συναναστροφή παιδιών σε μια περίπλοκη επικοινωνία, όπου τουλάχιστον οι μισές αντιδράσεις του παιδιού σας έχουν στόχο εσάς τους ίδιους.
* Προσφέρετε στο παιδί πρότυπα συμπεριφοράς για μίμηση. Δοκιμάστε να το βοηθήσετε να ελέγξει τον εαυτό του ή να βρει τρόπους να αντιμετωπίσει μια κατάσταση, δίνοντάς του παραδείγματα. Συχνά ο τρόπος που το βοηθάτε να λύσει μια διαφορά είναι πολύ πιο διδακτικός από χίλιες λέξεις. Μια σταθερή, άμεση αλλά και γεμάτη αγάπη προσέγγιση είναι σίγουρα το καλύτερο πρότυπο μια μίμηση που μπορείτε να του προσφέρετε.
* Κάνετε ένα time-out, μόνο όμως για λίγο. Αφού τελειώσει το ζήτημα, αγκαλιάστε το παιδί και εξηγήστε του γιατί ήταν αναγκαίο να γίνει αυτό.
* Ζητήστε τη γνώμη του παιδιού για το τι θα μπορούσε να βοηθήσει την επόμενη φορά. Και δοκιμάστε το. Αν φέρει αποτέλεσμα, επαινέστε το παιδί σας.
* Η σωματική τιμωρία έχει πολύ χειροπιαστά μειονεκτήματα. Θυμηθείτε τι σημαίνει για το παιδί να σας δει να χάνετε την ψυχραιμία σας και να αντιδράτε με τη χρήση σωματικής βίας.
* Προσέξτε τα διφορούμενα μηνύματα. Καθώς του λέτε «Μη χτυπάς» ή «Μην το κάνεις αυτό», αν εσείς κατά βάθος δεν έχετε πειστεί, ίσως αυξήσετε την έλλειψη αυτοελέγχου στο παιδί σας.
* Σταθείτε και εκτιμήστε και πάλι τις περιπτώσεις στις οποίες η πειθαρχία δεν έφερε αποτέλεσμα. Μήπως αντιδράτε πολύ σκληρά και επομένως αναποτελεσματικά; Μήπως το παιδί σας αντιδρά με τρόπο που υποδηλώνει ότι έχει άγχος ή ότι χρειάζεται περισσότερη στοργή;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου